Hoe verpakkings-gerelateerde smaakafwijkingen vermijden?

In het kader van het COOCK-project CIRCOPACK (‘Veilige en performante voedselverpakkingen binnen een circulaire economie’) krijgen voedings- en verpakkingsbedrijven via in-company workshops ondersteuning bij het opzetten van een sensorisch panel voor (duurzame biogebaseerde en gerecycleerde) voedingsverpakkingen. CIRCOPACK is een project van Pack4Food en Flanders' FOOD binnen de clusterwerking, in samenwerking met SENSNET en onderzoekspartners van UGent en UHasselt. Dit project wordt mogelijk gemaakt door de Vlaamse Overheid via het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO).

Taints

Voedingsproducenten worden immers op regelmatige basis geconfronteerd met verpakkings-gerelateerde smaak- en/of geurafwijkingen met dure terughaalacties van producten tot gevolg. Deze terughaalacties hebben naast een imagoverlies vaak een economische impact voor de producent. Verpakkingsproducenten zijn zich daarom meer en meer bewust van de invloed van de geureigenschappen van verpakkingsmaterialen op de organoleptische kwaliteit van verpakte voedingsmiddelen en ingrediënten. De Europese kaderwetgeving (Verordening (EG) nr. 1935/2004) stelt dat materialen en voorwerpen, bestemd om met voeding in contact te komen, niet mogen leiden tot een aantasting van de organoleptische eigenschappen van voedingsmiddelen. Verpakkings-gerelateerde taints moeten ten stelligste vermeden worden en SENSTECH, het Vlaams Adviescentrum voor Sensoriek van Voedingsmiddelen en Contactmaterialen, kan voedings- en verpakkingsbedrijven op dit vlak ondersteunen.

Circulaire verpakkingsmaterialen

Zeker nu het gebruik van circulaire verpakkingsmaterialen in de lift zit, kunnen bedrijven meer en meer geconfronteerd worden met verpakkings-gerelateerde smaakafwijkingen in verpakte voedingsproducten. Gerecycleerde verpakkingsmaterialen (o.a. gerecycleerd papier of karton, recyclaten van polymeren bv. rPET) hebben een zogenaamd ‘odour memory’. De geurbelasting van een gerecycleerd materiaal is afhankelijk van de geureigenschappen van de samenstellende afvalmaterialen en van de performantie van het wasproces en andere decontaminatiestappen tijdens recyclage. Gerecycleerd papier en karton bevat doorgaans meer vluchtige verpakkingscomponenten afkomstig van inkten, lijmen, coatings, ... in vergelijking met virgin papier en karton. Bij gerecycleerde materialen kan de geurbelasting sterk variëren van productiebatch tot productiebatch, omdat de oorsprong van de gebruikte afvalmaterialen zeer verschillend kan zijn.

Geurtesten en taint transfer testen

Om verpakkings-gerelateerde smaakafwijkingen en dure terughaalacties van verpakte voedingsmiddelen te vermijden, is het immers belangrijk dat bedrijven sensorische kwaliteitscontrole uitvoeren op hun verpakkingsmaterialen of kunnen meten welke impact een verpakking heeft op de sensorische eigenschappen van verpakte voedingsmiddelen. Dit is van belang zowel voor conventionele verpakkingsmaterialen, als voor biogebaseerde of gerecycleerde materialen.

Sensorische testen zijn essentieel voor het opstellen van een Verklaring van Overeenstemming (VvO/DoC) van een voedingscontactmateriaal in het kader van de Europese wetgeving rond voedingscontactmaterialen. Voedingscontactmaterialen moeten immers voldoende inert zijn, zodat ze geen aanleiding geven tot aantasting van de organoleptische eigenschappen van voedingsmiddelen.

Geurtesten laten toe om de geurbelasting van een verpakkingsmateriaal te meten. Een geselecteerd en getraind sensorisch panel scoort de geurintensiteit van een verpakkingsmateriaal.

Taint transfer testen zijn smaaktesten op verpakte voedingsproducten of simulanten, om het effect van een verpakkingsmateriaal op de organoleptische eigenschappen van een verpakt product in kaart te brengen. Hierbij wordt een eventuele smaakafwijking t.o.v. een niet-verpakt referentieproduct gescoord. De Robinson test is een gekende taint transfer test voor papier- en kartonverpakkingen, waarbij melkchocolade als simulant gebruikt wordt.

In-company selectie en training van een intern sensorisch panel

Binnen het CIRCOPACK-project kunnen deelnemende bedrijven beroep doen op de expertise van SENSTECH voor het oprichten van een in-company sensorisch panel in het kader van duurzame voedingsverpakkingen.

Panelleden zullen uit een pool van geïnteresseerde en bereidwillige personeelsleden geselecteerd worden op basis van hun capaciteit om de belangrijkste vluchtige componenten te kunnen detecteren, die voorkomen in de gebruikte verpakkingsmaterialen van een bedrijf. Tevens zal getest worden of panelleden vluchtige verpakkingscomponenten kunnen detecteren in verpakte voedingsproducten en dus gevoelig zijn om verpakkings-gerelateerde smaakafwijkingen te kunnen opsporen.

De geselecteerde panelleden zullen volgens de good sensory practices getraind worden om geurtesten als sensorische ingangscontrole van verpakkingsmaterialen en taint transfer testen uit te voeren.

CIRCOPACK-project

Bedrijven, die geïnteresseerd zijn in de geurproblematiek van conventionele en gerecycleerde of bio-gebaseerde verpakkingsmaterialen, kunnen in het kader van het CIRCOPACK-project een casestudie uitvoeren in hun bedrijf. Bedrijven kunnen nog steeds toetreden tot de begeleidingscommissie van het COOCK-project.

Het CIRCOPACK-project is een COOCK-project van Pack4Food en Flanders’ Food in samenwerking met SENSNET en diverse onderzoekspartners binnen Universiteit Gent en Universiteit Hasselt. Dit project wordt mogelijk gemaakt door de Vlaamse Overheid via het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO).

Tips & tricks voor geurtesten van verpakkingsmaterialen

Op maandag 10 februari 2020 organiseert SENSTECH een hands-on workshop om met een geurpanel aan de slag te gaan. Bij omschakeling van conventionele naar duurzame (gerecycleerde of bio-gebaseerde) verpakkingsmaterialen is het essentieel dat de geureigenschappen van een materiaal deel uitmaken van een Verklaring van Overeenstemming.

Inzicht in geurbepalende factoren

Op dinsdag 5 mei 2020 organiseert SENSTECH de workshop ‘Geurbelasting van verpakkingsmaterialen en effecten op de smaak van verpakte voedingsmiddelen’. Tijdens deze workshop wordt dieper ingegaan op het belang van sensorische ingangscontrole van verpakkingsmaterialen voor de voedingsindustrie en worden sensorische methodieken voor het evalueren van de geurbelasting van verpakkingsmaterialen behandeld. Chemisch-analytische technieken, zoals gaschromatografie-massa-spectrometrie (GC-MS) en massaspectrometrie-gebaseerde elektronische neustechnologie (MS-nose) kunnen sensorische testen ondersteunen om inzicht te krijgen in de moleculaire basis van de geur van verpakkingsmaterialen en zijn in staat de invloedsfactoren, die de geurbelasting van materialen bepalen, in kaart te brengen. Deze technieken dienen de verpakkingssector toe te laten meer geurvrije producten op de markt te brengen. Daarnaast is er ook aandacht voor taint transfer testen en chemisch-analytische ondersteuning voor het meten van de impact van een verpakkingsmateriaal op de sensorische eigenschappen van een verpakt voedingsproduct of simulant.

Meer info:

CIRCOPACK-project ‘Veilige en performante voedselverpakkingen binnen circulaire economie’ – https://www.flandersfood.com/project/circopack

Pack4Food – www.pack4food.be

SENSTECH-SENSNET vzw – www.senstech.be

Hands-on workshop ‘Tips & tricks voor geurtesten van verpakkingsmaterialen’, 10 februari 2020 te Gent – https://sensnet.wordpress.com/hands-on-workshop-geurtesten-van-verpakkingsmaterialen-8/

Workshop ‘Geurbelasting van verpakkingsmaterialen en effecten op de smaak van verpakte voedingsmiddelen’, 5 mei 2020 te Gent - https://sensnet.wordpress.com/workshop-geurbelasting-verpakking-en-effecten-op-smaak-5/