​​EFSA keurt Lemna waterlinzen goed als bladgroente​

Binnenkort waterlinzen in de Belgische rekken? 

Deze goedkeuring is uitstekend nieuws voor onze Belgische kwekers. In het kader van het project LemnaPro begon Azaleakwekerij Van De Steene enkele jaren geleden met de kweek van waterlinzen. Flanders' FOOD bracht hierover verslag uit in het artikel: Op bezoek bij Azaleakwekerij Van De Steene: pioniers in de kweek van waterlinzen - Flanders' FOOD. Dit jaar start ook Handelskwekerij Vantyghem met de kweek van waterlinzen in het investeringsproject ‘Wij willen waterlinzen’. 

Enkele jaren geleden werd de consumptie van Wolffia waterlinzen al goedgekeurd door EFSA, maar deze mogen uitsluitend vers geconsumeerd worden. Je leest er meer over in dit artikel: Wolffia waterlinzen goedgekeurd door EFSA - Flanders' FOOD. Lemna waterlinzen mogen daarentegen als bladgroente gebruikt worden. Ze kunnen dus net als spinazie ook verhit worden in gerechten, iets wat bij Wolffia nog niet mogelijk was. 

Met hulp van onderzoekers van Inagro, UGent en VIVES zullen de kweek en de verwerking van waterlinzen de komende jaren nog verder geoptimaliseerd worden. Het is dan ook slechts een kwestie van tijd voordat het plantje in de Belgische rekken ligt. Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in deze projecten via onze nieuwsbrief.

Goedkeuring volgt na 10 jaar onderzoek bij Wageningen Universiteit 

Onderzoekster Ingrid van der Meer was de initiator en drijvende kracht achter het onderzoek rond  waterlinzen bij Wageningen Universiteit. Volgens Ingrid zullen waterlinzen een belangrijke rol spelen bij de transitie naar meer plantaardige eiwitten. “Waterlinzen bevatten veel vitaminen en mineralen en hebben op drooggewicht een hoog eiwitgehalte. Daarnaast hebben ze door hun exponentiële groei een zeer hoge opbrengst per hectare, waardoor de teelt relatief weinig ruimte vraagt. Zeker als je ze in gestapelde lagen teelt. En omdat ze in een gesloten omgeving op een laagje water groeien, is er ook geen landbouwgrond nodig.”

Strenge Europese eisen

Enige probleem: Lemna waterlinzen waren tot nu binnen de EU niet toegelaten voor humane consumptie. Van der Meer: “EU-wetgeving beschouwt voedingsproducten en gewassen die in Europa voor 1997 niet op grote schaal werden gegeten als novel food. Om zo’n gewas te mogen telen en verkopen, moet je voldoen aan strenge eisen. In andere delen van de wereld, zoals Azië, worden waterlinzen al wel op grotere schaal gegeten. Maar dat is geen criterium voor EFSA. 

Novel Food dossier opstellen

Die weg hoopte Van der Meer wel te vinden, door goedkeuring aan te vragen bij EFSA. Hiervoor stelde ze met haar onderzoeksgroep binnen Wageningen Plant Research en collega’s van Wageningen Food & Biobased Research een Novel Food dossier op. “Hierin moesten we onder meer aantonen dat de Lemna waterlinzen op een schone en duurzame manier geteeld kunnen worden en dat ze gezond en veilig zijn voor consumptie. Dit hebben we gedaan door in een kas bij een teler de teelt op te zetten. Aan dit materiaal moesten vervolgens heel erg veel analyses gedaan worden, zoals het eiwit- en zetmeelgehalte, de hoeveelheid mineralen en metalen en de aanwezigheid van mogelijke ziekteverwekkers, pesticides en toxische stoffen. En nog veel meer analyses.”

Effecten op menselijk lichaam

Om het effect op mensen en de vertering in beeld te brengen, deden de onderzoekers interventiestudies met vrijwilligers. Van der Meer: “In een eerste studie hebben we proefpersonen een grote hoeveelheid waterlinzen laten eten en bestudeerd of de eiwitten goed verteerd en opgenomen werden en wat de effecten waren op de gezondheid. In een tweede studie hebben we proefpersonen twee weken lang een gerecht met waterlinzen laten eten, zoals soep, quiche en stamppot. Hetzelfde gerecht kregen ze voorgeschoteld met spinazie. De effecten hebben we gevolgd aan de hand van vragenlijsten, bloedtesten en andere gezondheidstesten. Uit beide studies kwam naar voren dat de eiwitten goed werden verteerd en opgenomen door het lichaam en dat er geen nadelige effecten waren op de gezondheid, zoals allergische reacties, constipatie of verhoogde bloeddruk.”

Lekker en gezond

In het experiment werd vrijwilligers ook gevraagd hoe ze de gerechten met waterlinzen ervaarden, zegt Van der Meer. “De eerste keer merkten we dat ze nog wat onwennig waren. Maar na de gewenning gaven ze vrijwel unaniem aan de gerechten lekker te vinden en minstens zo lekker als de gerechten met spinazie. Deze beoordeling hebben we overigens niet meegenomen in het dossier, smaak is voor EFSA geen criterium. Maar gezondheid dus wel. Wat waterlinzen ten opzichte van andere groenten extra bijzonder maakt, is dat ze hoog scoren op alle essentiële aminozuren. Hiermee voldoet het ook aan de aanbevolen niveaus van de WHO voor een baby van een half jaar."

Eindelijk goedkeuring van EFSA

Ondanks alle inspanningen en bewijzen was EFSA niet van alles overtuigd, zegt Van der Meer. “Twee jaar na indiening en extra vragen van EFSA vond de commissie het mangaangehalte nog te hoog. Na aanpassingen van het teeltsysteem is het gelukt het gehalte van dit mineraal te verlagen tot onder de 6 milligram per kilo, wat EFSA als criterium had gesteld. Dit heeft ze twee jaar later overtuigd. Afgelopen juli kregen we de bevestiging dat waterlinzen als veilig gezien worden, mits alles voldoet aan alle niveaus en specificaties die wij aangetoond hebben. Na bijna tien jaar werk gaf dat een enorme ontlading. Nu Ursula von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie haar handtekening heeft gezet, zijn waterlinzen definitief opgenomen in EU-wetgeving. Dat maakt de weg vrij voor productie en consumptie op grote schaal. Daar ben ik ontzettend blij mee.”