Ondanks het feit dat alsmaar meer mensen kiezen voor een plantaardig gebaseerd voedingspatroon, eten we wereldwijd gezien toch steeds meer vlees. Aangezien het onmogelijk zal zijn om aan deze stijgende vraag te blijven voldoen, is het vinden van alternatieven voor onze dagelijkse portie dierlijk eiwit noodzakelijk. Plantaardige proteïnen, zoals deze gewonnen uit eendenkroos, lijken hiervoor ideaal… .
Eendenkroos, snel groeiende waterplantjes
De naam eendenkroos, ook wel waterlinzen genoemd, slaat eigenlijk op een hele familie van drijvende waterplantjes (Lemnaceae) waartoe 5 verschillende geslachten behoren: Lemna, Spirodela, Landoltia, Wolffia en Wolffiella. Wij kennen het echter beter als het groene goedje dat regelmatig vijvers en beken overwoekert en het leven onder water in het gedrang brengt. Eendenkroos is inderdaad over vrijwel de gehele wereld te vinden in stilstaand of weinig stromend water en kan zelfs in brak water groeien. Deze waterplantjes bestaan voornamelijk uit een plantenlichaam met weinig tot geen bladeren of wortels en geen steunweefsel. Bovendien behoren ze tot de snelst groeiende planten: binnen de twee dagen kunnen ze hun massa verdubbelen!
Waarom eendenkroos zo nuttig kan zijn
Wat waterlinzen nu zo interessant maakt, is het hoge eiwitgehalte. Zo bevatten ze tussen de 20 en 45% eiwit en hebben ze een aminozuursamenstelling die lijkt op die van soja. Bovendien doet eendenkroos het qua essentiële aminozuren even goed als melk en rundsvlees en zelfs nog beter dan sojaeiwit. Daarnaast bevat het een hoge concentratie aan vitamines, mineralen en antioxidantia. In Zuid-Oost Azië en Afrika kweken ze al een tijdje eendenkroos voor gebruik in de visteelt en in de Verenigde Staten en Australië gebruiken ze het om afvalwater verder te zuiveren van fosfaat en nitraat vanwege hun sterke mineraalopname. Dit type eendenkroos zou dan achteraf perfect kunnen gebruikt worden in een reeks non-food toepassingen zoals in verf, coatings of lijm. Bij Inagro en Universiteit Gent is ook momenteel een studie gaande om eendenkroos gekweekt op restwater te gebruiken als eiwitbron in veevoeder. Maar een even groot potentieel van deze waterplanten is waarschijnlijk te vinden in de voedingsindustrie.
Een nieuwe eiwitbron op ons bord
Wilde eendenkroosplantjes worden in Thailand, Laos en Myanmar reeds zeer lang als groente gegeten onder de naam ‘Khai-Nam’ of ‘watereitjes’. Maar ook in onze contreien zou het telen van eendenkroos zeer interessant zijn. Deze uitstekende bron van eiwitten kan lokaal geteeld worden in bassins of in boven elkaar gestapelde transparante bakken. Anders dan bij soja zou er hiervoor dus geen verre verscheping nodig zijn en komt het beschikbare landbouwareaal of bosgebied niet in het gedrang. Door zijn snelle groei, kan eendenkroos bovendien gedurende het hele jaar elke week geoogst worden en levert het per hectare ook ongeveer 10 keer zoveel eiwit op dan soja. In verscheidene projecten wordt gezocht naar de ideale omstandigheden om ook bij ons de best mogelijke opbrengst aan waterlinzen te verkrijgen.
Naast het consumeren van de plantjes op zich, kan ook alleen het eiwit uit eendenkroos gehaald worden. Dit eiwit is voornamelijk het rubisco eiwit, dat goed verteerbaar en geen allergeen is en over zeer goede functionele eigenschappen beschikt. Het Nederlandse bedrijf ABC-Kroos heeft als eerste ter wereld een methode ontwikkeld om het eiwit te concentreren tot een gel of poeder voor het gebruik in plantaardige burgers, proteïneshakes of maaltijdrepen.
Hoewel onder andere in de Verenigde Staten en Israël reeds voedingsproducten op basis van eendenkroos op de markt zijn, is het in Europa nog verboden om dergelijke producten te verkopen. Bij ons vallen waterlinzen onder de ‘novel food’ wetgeving en dient de Europese Commissie eerst zijn goedkeuring te geven. De aanvraagdossiers zijn al een tijdje ingediend en eind 2019 wordt er een beslissing verwacht. Dus misschien vinden we eendenkroos wel sneller dan we denken in onze winkelrekken!
Klinkt interessant?
Bij Flander's FOOD zijn er een aantal projecten lopende rond nieuwe (plantaardige) eiwitbronnen. Zo worden er in het CropExplore project een groot aantal plantaardige gewassen in kaart gebracht en wordt er gezocht naar mogelijke toepassingen in de voedingsindustrie. Bij MeatHybrid wordt dan weer het potentieel van hybride vleesproducten onderzocht.
Bronnen
Tekst:
- Eendenkroos als nieuw eiwit-en zetmeelgewas. Haalbaarheidsstudie november 2010.
- Duckweed as human food. The influence of meal context and information on duckweed acceptability of Dutch consumers. De Beukelaar, M.F.A., Zeinstra, GG, Mes, J.J. en Fischer A.R.H.. Food Quality and Preference 71, 76-86 (2019).
- Eiwit uit eendenkroos. VMT 24 oktober 2014.
- Eendenkroos- Ontluikend succesverhaal? Food Industry oktober 2018, p. 8-10.
- Duckweed for human nutrition. Sree, K.S., Appenroth, K-J. Laboratory Journal, 4 april 2018.
- https://www.vilt.be/kan-eendenkroos-onze-eiwitafhankelijkheid-stoppen
- https://www.rtlnieuws.nl/editienl/artikel/4698946/eten-we-straks-allemaal-eendenkroos-dit-precies-wat-de-wereld-nodig-heeft
- https://www.evmi.nl/nieuws/eendenkroos-bron-plantaardige-eiwitten
- https://www.oneworld.nl/duurzaamheid/de-verborgen-kracht-van-slootsmurrie/
Foto’s: Shutterstock
Indien u meer informatie wenst over CropExplore contacteer:
Indien u meer informatie wenst over MeatHybrid contacteer:
